Page 16 - BİOMEDYA SAYI 12

16 BİYOTEKNOLOJİ VE YAŞAM BİLİMLERİ GAZETESİ Kasım - Aralık 2017 www.biomedya.com

Astrobiyoloji nedir? 2010 yılında
NASA tarafından önemli bir keşif
duyuruldu.

ASTROBİYOLOJİ NEDİR?

SELAM UZAYLI BİZ DOSTUZ!

Işıl Öztürk

Arsenik ile beslenen bakteriler… mekanizmalarını anlamak. bizden başka gelişmiş uygarlıkların da arsenikle besleniyor ve arsenikli ortamda
Selam Uzaylı Biz Dostuz 6. Dünya’daki ve diğer gezegenlerdeki yaşam olabileceğini düşünüyordu. 1960’lı yıllarda yaşayabiliyor. Aynı zamanda arseniği kendi
E.T.’yi çoğunuz izlemişsinizdir, ama işaretlerinin nasıl farkına varılacağını doktorasını bitirip gökbilim ve astrofizik DNA’sına ve hücre yapısına da katabiliyor.
izlemeyenler için kısaca özetleyecek olursak; anlamak. alanlarında uzmanlaştıktan sonra Güneş Bakterinin bizim de aralarında olduğumuz
uzaylılar da bizim gibi iyi kalpli, arkadaş 7. Dünya’da ve diğer ortamlarda yaşamın Sistemi’nin keşfi için yapılan birçok projede diğer tüm canlılardan farklı olmasını sağlayan
canlısı ve dosttur. geleceğini biçimlendiren ilkeleri anlamak. görev aldı. “Muhteşem bir şey bir yerlerde bu özellik gerçekten çok önemli, çünkü ilk
Buradan da anlaşıldığı üzere astrobiyoloji keşfedilmeyi bekliyor” diyen Sagan, kez Dünya’daki yaşamın altı temel elemente
En azından benim çıkardığım anlam özet olarak Güneş Sistemi’nin içinde ve çalışmaları sırasında Güneş Sistemi dışına yani karbon, hidrojen, azot, oksijen, fosfor ve
bu. Hiçbir uzaylı saldırısı filmi de fikrimi dışında kalan gezegenlerdeki yaşanabilir gönderilmeye başlanan insansız hava sülfüre bağlı olduğu kuralı yıkılıyor.
değiştiremez! Bu yüzden bu çağrıyı benim ortamların araştırılması, Dünya’daki yaşamın araçlarına evrensel mesajlar koyma fikrini
gibi düşünen birçok insan adına yaptığıma evrensel kökenleri ve erken dönemleri ortaya attı. Bu şekilde gönderilen ilk mesaj NEREDE BU KANITLAR?
inanıyorum. üzerine araştırma yapan bir bilim dalı. Pioneer 10 sondasının üzerine yerleştirilen
ve üzerinde şekiller olan, altından yapılmış
Sevgili astrobiyologlar, sizden çok umutluyuz, Dünyadışı Akıllı Yaşamlar Araştırması (SETI) bir plakadır. 1950’de bir öğle yemeği sırasında hararetli
lütfen bulun ve getirin o uzaylıları bize. Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi bir tartışma sürüyordu. Ünlü fizikçi Enrico
Kendilerini çaya bekliyoruz. (NASA) tarafından Dünyadışı yaşamı NASA’DAN ÖNEMLİ KEŞİF: ARSENİK İLE Fermi’nin bu tartışma sırasında sorduğu bir
Astrobiyoloji, bir diğer adıyla egzobiyoloji, incelemek üzere birçok proje uygulanmış. BESLENEN BAKTERİ soru konuyu açıklar: ‘Eğer Samanyolu’nda
evrende yaşamın ortaya çıkışını, evrenin Örneğin 1975’te fırlatılan Viking 1 ve Viking çok sayıda gelişmiş Dünyadışı uygarlık
biyolojik kökenini ve bu olaya etkiyen 2 uzay araçları 1976’da Mars’a başarıyla Birçok bilim insanı astrobiyoloji ve varsa, neden onlara ait uzay araçlarına ya da
süreçleri inceleyen disiplinlerarası bir inerek Mars’ın ilk renkli fotoğraflarını ksenobiyoloji terimlerinin eş anlamlı olarak sondalara rastlamıyoruz?’
bilim dalı. Disiplinlerarası denmesinin Dünya’ya gönderdi. Mars’ın yüzey haritasının kullanılmasının yanlış olduğunu savunur. Fermi’nin kendi adını taşıyan, Dünyadışında
nedeni birçok bilim dalıyla etkileşim çıkarılması amacıyla çekilen bu fotoğraflara Astrobiyologlar, Dünya’da olduğu gibi
içinde olması. Hücre biyolojisi, biyokimya, günümüzde hâlâ kaynak olarak başvuruluyor. galaksimizdeki başka yaşam türlerinin yaşam olduğu tahminine karşı çıkan bir
jeoloji, paleontoloji, jeokimya, organik ve 1988 yılında Sovyetler tarafından uzaya kimyasal yapısının da karbon temelli varsayımı var. Fermi Paradoksu olarak
inorganik kimya, klimatoloji ve planetoloji fırlatılan Phobos 1 ve Phobos 2 uzay araçları olduğunu varsayar. Ksenobiyologlar ise isimlendirilen bu varsayım, Dünyadışı
astrobiyolojinin araştırma konuları olan da Dünya’ya fotoğraflar gönderdi. NASA karbon şovenizmi dedikleri ve yaşamın varlıklar olduğu yönünde çok sayıda tahmin
evrensel süreçleri incelerken astrobiyologlara Dünyadışı yaşam araştırmalarını geliştirmek mutlaka karbon temelli olduğu görüşüne olmasına karşın somut bir kanıt ya da
yardımcı olur. Basitçe şöyle söyleyebiliriz. istedi ve 1998 yılında NASA Astrobiyoloji karşıt bir görüş ile karbona ve oksijene aramızda bir iletişim olmaması arasındaki
Diyelim ki siz bir astrobiyologsunuz. Enstitüsü’nü kurdu. Bir yıl sonra da Mars gerek olmadan yaşayabilecek canlı türleri de çelişkiyi ifade ediyor.
Keşfedilen bir gezegenin yaşanılabilir olup Global Surveyor adlı uzay aracı fırlatıldı. Bu olduğu düşüncesini göz önünde tutar. Yıl 2013. Dünyadışı uygarlıklar olduğuna
olmadığını öğrenmek üzere astronomlarla proje çok başarılı oldu ve uzay aracı 2001’de 2010 yılının Aralık ayında NASA önemli bir inanmayanlar hâlâ aynı soruyu soruyor.
çalışıyorsunuz. Gezegende su olup harita çıkarma görevini başarıyla tamamladı. açıklama yapacağını bildirdi. Açıklamaya Gerçekten uzaylılar var mı? Öyleyse,
olmadığını öğrenmek için jeologlarla çalışır, Uzay aracıyla olan iletişim 2006 yılının Kasım saatler kala “Sonunda uzaylılar bulundu”, sayıları nedir? Bu konuda ünlü gökbilimci
bulunan maddeleri tanımlayabilmek için ayında kesildi. “İstila edilmiş olabiliriz” gibi söylentiler Frank Drake’in oluşturduğu formülden
kimyacılarla, canlılık belirtilerini incelemek Fakat 1960’lı yıllarda ABD tarafından hızla yayıldı. Nefesler tutulmuş bir şekilde yararlanabiliriz. Dünyadışı yaşam bulunan
için biyologlarla iş birliği yapabilirsiniz. başlatılan ve 1971’de NASA tarafından dinlenen açıklamada NASA bunları gezegenlerin tahmini sayısı Drake Denklemi
geliştirilen SETI projesi bu alandaki projelerin
en önemlisi. Bu projenin amacı, Dünyadışı söylememiş olsa da biyoloji alanında ile hesaplanır.
NASA tarafından astrobiyolojinin temel çok önemli bir keşfi duyurdu: “Arsenik ile
amaçları belirlenmiş. Bunlar astrobiyoloji bir uygarlıktan veya bilinmeyen başka beslenen bakteri”. Denkleme göre olası zeki varlıkların sayısı,
çalışmalarının içeriğini ve hedefini açıkça gezegenlerden mesaj gelip gelmediğinin Biraz daha geriye gidip olayların nasıl bazı tahmini sayıların çarpımıyla elde edilir.
ortaya koyuyor. saptanması. 2011’e kadar devam eden bu geliştiğine bakalım. Amerikan Jeofizik Bu verilerin sonucunu yani olası Dünyadışı
proje fon yetersizliği nedeniyle durdurulmuş.
1. Evrendeki yaşanabilir ortamların Tom Pierson yönetimindeki SETI Enstitüsü Enstitüsü’nden astrobiyolog Prof. Felisa varlıkların bulunduğu gezegen sayısını
doğalarını ve bu ortamların dağılımını Wolfe-Simon, Arizona Üniversitesi’nden mutlaka merak ediyorsunuzdur. Drake’in
anlamak. toplanan maddi desteklerle projeye kaldıkları Ariel Anbar ve Paul Davis 2009’da
2. Yaşanabilir ortamları, prebiyotik kimyayı yerden devam ediyor. yayımladıkları çalışmada, Dünya’daki bazı günümüzden 50 yıl önce yaptığı hesaba
ve Güneş Sistemi’ndeki yaşam belirtilerini MİLYAR KERE MİLYAR… yaşam biçimlerinde fosforun yerini arseniğin göre 10 olan bu sayının, günümüzde yapılan
keşfetmek. alabileceğini belirtti. Bu fikir arseniğin ve hesaplara göre 70.000 olduğu varsayılıyor.
3. 3. Kozmik ve gezegenlere ait belirtilerden fosforun Periyodik Tablo’da birbirine yakın Tabii ki hata payı olduğunu da göz ardı
yola çıkarak yaşamın nasıl meydana Milyar kere milyar, hatta daha çok yıldızla olmasından doğmuştu. etmemeliyiz.
gelebileceğini anlamak. dolu kozmosun keşfi aslında kendi Bunun üzerine Prof. Felisa Wolfe-Simon Astrobiyoloji biliminin daha geniş kitlelere
4. Dünya’daki yaşamın geçmişte gezegen kendimizi keşif yolculuğumuzdur’ diyen ünlü yüksek miktarda tuz ve arsenik bulunan yayılmasını umut ediyoruz. Unutmayalım bir
sistemindeki ve Güneş Sistemi’ndeki gökbilimci ve yazar Carl Edward Sagan için California’daki Mona Gölü’nde çalışmalara yerlerde muhteşem bir şeyler keşfedilmeyi
değişimlerle nasıl bir etkileşimde astrobiyolojinin babası diyebiliriz. başladı. Bulduğu GFAJ-1 isimli bakterinin bekliyor.
bulunduğunu anlamak. 1961’de Chicago Üniversitesi’nde fizik moleküler yapısında fosfor yerine arsenik
5. Yaşamın çevresel sınırlarını ve evrim eğitimi almaya başlayan Sagan, evrende kullanılabildiği ortaya çıktı. GFAJ-1 Kaynak: indigo