Betül Bitir
TÜRKİYE’DE GDO İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER
Ancak Türkiye’de Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların ve Ürünlerinin kullanımı ve düzenlenmesine dair ilk resmi düzenleme 18.03.2010 tarihinde Resmi Gazete’de Biyogüvenlik Kanunu’nun yayınlanmasıyla başlar. Biyogüvenlik Kanunu’nun amacı: “GDO’lar ve ürünlerinden kaynaklanabilecek risklerin engellenmesi, biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması, biyogüvenlik sisteminin kurulması” olarak belirlenmiştir. Ardından Ağustos 2010’da Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik ile izleme, denetim, kontrol ve kapalı alan faaliyetlerinin nasıl yapılacağına dair usul ve esaslar belirlenmiştir. Gerekli bilimsel değerlendirmeleri yapmak için şu an başkanlığını Prof. Dr. Gültekin Yıldız’ın yaptığı Biyogüvenlik Kurulu kuruldu. Kurumun bağımsızlığının sağlanabilmesi için hiçbir organ, kurum, kişiden emir almayacağı belirtilerek özerk bir yapıda yapılandırıldı. Biyogüvenlik Kurulu’nun görevi: “GDO ve ürünlerinin gıda, yem ve işleme amacıyla piyasaya sürülmesi ile GDO ve ürünlerinin deneysel amaçlı serbest bırakılmasına ve GDM’lerin kapalı alanda kullanımına ilişkin başvuruların değerlendirilmesi, bu değerlendirmeyi yapacak uzmanların alınması ve komitelerin oluşturulması ” olarak belirlenmişdir. Biyogüvenlik Kanunu’nunda “Genetik yapısı değiştirilmiş organizma (GDO): Modern biyoteknolojik yöntemler kullanılmak suretiyle gen aktarılarak elde edilmiş, insan dışındaki canlı organizma” olarak tanımlanmıştır.
Biyogüvenlik Kanunu’nun 5. Maddesinden belirtildiği üzere GDO ve ürünlerine ilişkin aşağıdaki fiillerin yapılması yasaktır:
a) GDO ve ürünlerinin onay alınmaksızın piyasaya sürülmesi.
b) GDO ve ürünlerinin, Kurul kararlarına aykırı olarak kullanılması veya kullandırılması.
c) Genetiği değiştirilmiş bitki ve hayvanların üretimi.
ç) GDO ve ürünlerinin Kurul tarafından piyasaya sürme kapsamında belirlenen amaç ve alan dışında kullanımı.
d) GDO ve ürünlerinin bebek mamaları ve bebek formülleri, devam mamaları ve devam formülleri ile bebek ve küçük çocuk ek besinlerinde kullanılması.
Kanunda idari yaptırımlar, hukuki sorumluluk ve buna müteakip cezai hükümler yer almaktadır. Cezai hükümlerden bazıları şu şekildedir:
(1) GDO ve ürünlerini bu Kanun hükümlerine aykırı olarak ithal eden, üreten veya çevreye serbest bırakan kişi, beş yıldan on iki yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(2) Bu Kanunda belirlenen esaslar çerçevesinde ithal edilen veya işlenen GDO’ları veya GDO ve ürünlerini, ithal izninde belirlenen amaç ve alan dışında kullanan, satışa arz eden, satan veya devreden ya da bu özelliğini bilerek ve ticari amaçla satın alan, kabul eden, nakleden veya bulunduran kişi, dört yıldan dokuz yıla kadar hapis ve yedi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(3) Bu Kanunda belirlenen esaslar çerçevesinde ithal edilen veya işlenen GDO’lardan elde edilen ürünleri, ithal izninde belirlenen amaç ve alan dışında kullanan, satışa arz eden, satan veya devreden ya da bu özelliğini bilerek ve ticari amaçla satın alan, kabul eden, nakleden veya bulunduran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Gıdalarda GDO’lara dair yurt içi denetim Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı tarafından yapılır. İthalat gıda ve yem numunelerinde kontrolleri bakanlığın risk durumuna göre belirlediği analiz sıklığında Bakanlık İl Gıda Kontrol Laboratuvarları ve Bakanlığa bağlı çalışan özel gıda analiz laboratuvarlarında gerçekleştirilmektedir. GDO’lu gıdaların etiketlenmesine dair Bakanlığın resmi kanallarında aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“ Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik’ in ‘Gıdaların etiketlenmesi’ başlıklı 18nci maddesinde Yönetmelik kapsamında yer alan gıdaların Bakanlık tarafından belirlenen eşik değerin (%0,9) üzerinde onaylanmış GDO'dan elde edilmiş olması veya onaylanmış GDO'dan elde edilmiş bileşen içermesi veya GDO içermesi veya GDO'dan oluşması durumunda Türk Gıda Kodeksinde yer alan gerekliliklere ilave olarak etiketlemenin nasıl yapılacağı ile ilgili hususlar yer almaktadır. Ancak Biyogüvenlik Kurulu tarafından bugüne kadar gıda amaçlı olarak onay verilmiş bir gen bulunmadığından ve bu sebeple piyasada bulunan tüm gıdalar GDO'suz olduğundan gıdaların etiketlerinde GDO bulunmadığına dair bir ifadenin yer alması şu an için uygun görülmemektedir. “
Resmi Gazete’nin 29014 nolu sayısında yayınlanan Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelikte yapılan değişiklikle getirilen GDO Bulaşanı ifadesi “GDO Bulaşanı: Genetik modifikasyon teknolojisi uygulanan veya uygulanmayan bir üründe, birincil üretim aşaması dahil üretim, imalat, işleme, hazırlama, işleme tabi tutma, ambalajlama, paketleme, nakliye veya muhafaza sırasında ya da çevresel faktörler ile teknik olarak engellenemeyen, önlenemeyen veya tesadüfi olarak bulaşan GDO’ lar” olarak tanımlandı ve aşağıdaki maddeyle % 0,9 ve altında GDO tespit edilmesi halinde bulaşan olarak tanımlanması yer aldı.
“Madde 2 :
(4) Analiz sonucunda üründe % 0,9 ve altında GDO tespit edilmesi halinde bu durum GDO bulaşanı olarak değerlendirilir.
(5) GDO bulaşanı olan ürünlerde bulaşan olarak tespit edilen genlerin Biyogüvenlik Kurulu tarafından onaylanmış olması durumunda ürünler onay amacına uygun olarak kullanılabilir. ”
GDO Bulaşanı ifadesi oldukça tartışmalı bulundu ve ardından Bakanlık aşağıdaki açıklamayı yaptı:
“…Ülkemizde GDO içeren gıda üretimine ve ithalatına izin verilmemiştir. Dolayısıyla, Türkiye'de
GDO ve ürünlerinin gıda amaçlı olarak kullanılması ve GDO'lu üretim yapılması da tamamen
yasaktır. “
“Biyogüvenlik Kurulu, geçtiğimiz yıllarda, "sadece yem amaçlı alarak kullanılmak üzere" 3 soya ve 14 mısır geninin ithalatına izin vermiştir. Ancak, sadece yem amaçlı ithal edilen bazı ürünlerde, mer'i mevzuatımızda bulaşma ve bulaşma miktarının ne olduğu hususu yer almadığından, GDO'lu olmadığı halde, bulaşmadan kaynaklanan mağduriyetler yaşanmıştır. Yapılan bu değişiklik ile, "Bulaşma" kavramına açıklık getirilerek bu tereddüt, eksiklik ve mağduriyetlerin giderilmesi amaçlanmıştır.”
Biyogüvenlik Kurulu Tarafından Onaylanan GDO Listesi :
NO |
GD BİTKİ |
ÇEŞİT |
AYIRT EDİCİ KİMLİK |
RESMİ GAZETE |
KURUL KARARI NO |
GEN/GENLER |
1 |
Soya |
ACS-GMØØ5-3 |
26 Ocak 2011 tarih ve 27827 sayılı |
1 No’lu |
A2704-12 Soya fasulyesinin taşıdığı Herbisit Tolerans geni |
|
2 |
Soya |
MON40-3-2 |
MON-Ø4Ø32-6 |
26 Ocak 2011 tarih ve 27827 sayılı |
2 No’lu |
MON40-3-2 Soya fasulyesinin taşıdığı Herbisit Tolerans geni |
3 |
Soya |
MON-89788-1 |
26 Ocak 2011 tarih ve 27827 sayılı |
3 No’lu |
MON89788 Soya fasulyesinin taşıdığı Herbisit Tolerans geni |
|
4 |
Mısır |
SYN-BTØ11-1 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
4 No’lu |
Lepidoptera takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry1Ab geni ve glifosinat amonyum herbisitine toleransı sağlayan pat geni |
|
5 |
Mısır |
DAS-Ø15Ø7-1 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
5 No’lu |
Lepidoptera takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry1F geni ve glifosinat amonyum herbisitine toleransı sağlayan pat geni |
|
6 |
Mısır |
DAS-59122-7 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
6 No’lu |
Coleoptera takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry34Ab1 ve cry35Ab1 genleri ve glifosinat amonyum herbisitine toleransı sağlayan pat geni |
|
7 |
Mısır |
DAS-Ø15Ø7-1xMON-ØØ6Ø3-6 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
7 No’lu |
Lepidoptera takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry1F geni ve glifosinat amonyum herbisitine tolerans sağlayan pat geni ile glifosat herbisitine toleransı sağlayan cp4 epsps geni |
|
8 |
Mısır |
MON-ØØ6Ø3-6 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
8 No’lu |
Glifosat herbisitine tolerans sağlayan epsps geni |
|
9 |
Mısır |
MON-ØØ6Ø3-6xMON-ØØ81Ø-6 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
9 No’lu |
Lepidoptera takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry1Ab geni ve glifosat herbisitine tolerans sağlayan epsps geni |
|
10 |
Mısır |
MON-ØØØ21-9 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
10 No’lu |
Glifosat herbisitine tolerans sağlayan epsps geni |
|
11 |
Mısır |
MON-89Ø34-3 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
11 No’lu |
Lepidoptera takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry1A.105 ve cry2Ab2 genleri |
|
12 |
Mısır |
MON89034xNK603 |
MON-89Ø34-3xMON-ØØ6Ø3-6 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
12No’lu |
Lepidoptera takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry1A.105 ve cry2Ab2 genlerini ve glifosat herbisitine tolerans sağlayan cp4 epsps geni |
13 |
Mısır |
Bt11xGA21 |
SYN-BTØ11-1xMON-ØØØ21-9 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
13No’lu |
Lepidoptera takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry1Ab geni ve glifosinat amonyum herbisitine tolerans sağlayan pat geni ile glifosat herbisitine tolerans sağlayan mepsps geni |
14 |
Mısır |
59122x1507xNK603 |
DAS-59122-7xDAS-Ø15Ø7xMON-ØØ6Ø3-6 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
14No’lu |
Lepidoptera takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry1F geni, Coleoptera takımında yer alan bazı zararlı türlere dayanıklılık sağlayan cry34Ab1 ve cry35Ab1 genleri, glifosinat amonyum herbisitine tolerans sağlayan pat geni ile glifosat herbisitine tolerans sağlayan cp4 epsps genleri |
15 |
Mısır |
DAS1507x59122 |
DAS-Ø15Ø7-1xDAS-59122-7 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
15No’lu |
Lepidoptera takımında yer alan bazı zararlı türlere dayanıklılık sağlayan cry1F geni, Coleoptera takımında yer alan bazı zararlı türlere dayanıklılık sağlayan cry34Ab1 ve cry35Ab1 genleri ile glifosinat amonyum herbisitine tolerans sağlayan pat geni |
16 |
Mısır |
MON88017XMON810 |
MON-88Ø17-3xMON-ØØ81Ø-6 |
24 Aralık 2011 tarih ve 28152 sayılı |
16No’lu |
Coleoptera takımında yer alan bazı zararlı türlere dayanıklılık sağlayan cry3Bb1 geni, Lepidoptera takımına ait bazı zararlı türlere dayanıklılık sağlayan cry1Ab geni ile glifosat herbisitine tolerans sağlayan cp4 epsps genleri |
17 |
Mısır |
MON88017 |
MON-88Ø17-3 |
21 Nisan 2012 tarih ve 28271 sayılı |
17No’lu |
Coleoptera takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry3Bb1 geni ve glifosat herbisitine toleransı sağlayan cp4 epsps geni |
|
Mısır |
MON810 |
MON-ØØ81Ø-6 |
21 Nisan 2012 tarih ve 28271 sayılı |
18No’lu |
Lepidoptera takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry1Ab geni |
19 |
Mısır |
59122xNK603 |
DAS-59122-7xMON-ØØ6Ø3-6 |
21 Nisan 2012 tarih ve 28271 sayılı |
19No’lu |
Coleoptera takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry34Ab1 ve cry35Ab1 genleri, glifosinat amonyum herbisitine toleransı sağlayan pat geni ve glifosatherbisitine tolerans sağlayan cp4 epsps geni |
20 |
Mısır |
MIR604 |
SYN-IR6Ø4-5 |
16 Temmuz 2015 tarih ve 29418 sayılı |
23No’lu |
Coleoptera takımından zararlı böceklere karşı dayanıklılık sağlayan mcry3Aa2 geni |
21 |
Mısır |
MON863 |
MON-ØØ863-5 |
16 Temmuz 2015 tarih ve 29418 sayılı |
24No’lu |
Coleoptera takımındaki böcek türlerine dayanıklılık sağlayan cry3Bb1 geni |
22 |
Mısır |
T25 |
ACS-ZMØØ3-2 |
16 Temmuz 2015 tarih ve 29418 sayılı |
25No’lu |
Glifosinat amonyum herbisitine tolerans sağlayan pat geni |
23 |
Soya |
MON87701 |
MON-877Ø1-2 |
16 Temmuz 2015 tarih ve 29418 sayılı |
26No’lu |
Lepidoptera takımındaki böceklere dayanıklılığı sağlayan cry1Ac geni |
24 |
Soya |
MON87701xMON89788 |
MON-877Ø1-2xMON-89788-1 |
16 Temmuz 2015 tarih ve 29418 sayılı |
27No’lu |
Lepidoptera takımındaki böceklere dayanıklılığı sağlayan cry1Ac geni ile glifosat herbisitine toleransı sağlayan cp4 epsps genleri |
25 |
Soya |
356043 |
DP-356Ø43-5 |
5 Kasım 2015 tarih ve 29523 sayılı |
28 No’lu |
Glifosat herbisitine tolerans sağlayan Gat4601 geni ve asetolaktat sentaz (ALS)’ı engelleyen herbisitlere karşı tolerans sağlayan Gm-hra geni |
26 |
Soya |
A5547-127 |
ACS-GMØØ6-4 |
5 Kasım 2015 tarih ve 29523 sayılı |
29 No’lu |
Glifosinat amonyum herbisitine toleransı sağlayan pat geni |
27 |
Mısır |
Bt11xMIR604 |
SYN-BTØ11-1 x SYN-IR6Ø4-5 |
5 Kasım 2015 tarih ve 29523 sayılı |
30 No’lu |
Lepidoptera takımındaki böceklere dayanıklılığı sağlayan cry1Ab geni, Coleoptera takımındaki böceklere dayanıklılığı sağlayan cry3A geni ve glifosinat içeren herbisitlere toleransı sağlayan pat geni |
28 |
Mısır |
MIR162 |
SYN-IR162-4 |
5 Kasım 2015 tarih ve 29523 sayılı |
31 No’lu |
Lepidoptera takımındaki böceklere dayanıklılığı sağlayan vip3Aa19e geni |
29 |
Mısır |
MIR604xGA21 |
SYN-IR6Ø4-5 x MON-ØØØ21-9 |
5 Kasım 2015 tarih ve 29523 sayılı |
32 No’lu |
Coleoptera takımındaki böceklere dayanıklılığı sağlayan mcry3A geni ve glifosat herbisitine toleransı sağlayan cp4 epsps geni |
30 |
Mısır |
MON863xMON810 |
MON-ØØ863-5 x MON-ØØ81Ø-6 |
5 Kasım 2015 tarih ve 29523 sayılı |
33 No’lu |
Coleoptera takımındaki böceklere dayanıklılığı sağlayan cry3Bb1 geni ve Lepidoptera takımındaki böceklere dayanıklılığı sağlayan cry1Ab geni |
31 |
Mısır |
MON863xNK603 |
MON-ØØ863-5 x MON-ØØ6Ø3-6 |
5 Kasım 2015 tarih ve 29523 sayılı |
34 No’lu |
Coleoptera takımındaki böceklere dayanıklılığı sağlayan cry3Bb1 geni ve glifosat herbisitine toleransı sağlayan cp4 epsps geni |
32 |
Mısır |
MON89034xMON88017 |
MON-89Ø34-3xMON-88Ø17-3 |
5 Kasım 2015 tarih ve 29523 sayılı |
35 No’lu |
Lepidoptera takımındaki böceklere dayanıklılığı sağlayan cry1A.105 ile cry2Ab2 genleri, Coleoptera takımındaki böceklere dayanıklılığı sağlayan cry3Bb1 geni ve glifosat herbisitine toleransı sağlayan cp4 epsps geni |
33 |
Soya |
MON87708 |
MON-877Ø8-9 |
2 Ağustos 2017 tarih ve 30142 sayılı Resmi Gazete |
37 No’lu |
Dicamba içeren herbisitlere toleransı sağlayan dmo geni |
34 |
Soya |
BPS-CV127-9 |
BPS-CV127-9 |
2 Ağustos 2017 tarih ve 30142 sayılı Resmi Gazete |
38 No’lu |
İmidazolinon herbisitine toleransı sağlayan csr1-2 geni |
35 |
Soya |
MON87705 |
MON-877Ø5-6 |
2 Ağustos 2017 tarih ve 30142 sayılı Resmi Gazete |
39 No’lu |
Glifosat herbisitine toleransı sağlayan cp4epsps geni ve oleik asit içeriğinde artışına ve linoleik asit içeriğinin düşmesine neden olan FAD2-1A ve FATB1-A genleri |
36 |
Mısır |
MON87460 |
MON 8746Ø-4 |
2 Ağustos 2017 tarih ve 30142 sayılı Resmi Gazete |
40 No’lu |
Kurak şartlarda ürün kaybını azaltan cspB geni |
İTHALAT AŞAMASINDA GDO KONTROLLERİNE TABİ TUTULACAK ÜRÜNLER VE ANALİZ SIKLIKLARI TABLOSU
Sıra No |
Ürün Adı |
Menşei Riskli Olan Ülkeler ( Analiz Sıklığı %100 ) |
Diğer Ülkeler Analiz Sıklığı |
1 |
Mısır veya mısırdan elde edilen ürünler (örn; mısır nişastası, mısır unu, mısır grizi, mısır kepeği, mısır özü, DDGS, mısır çerezi, mısır cipsi, mısır konservesi, mısır koçanı, mısır turşusu, mısır küspesi, vb.) |
ABD, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Kanada, Şili, Çin, Kolombiya, Mısır, AB Ülkeleri (28 Ülke), Honduras, Endonezya, Japonya, Malezya, Meksika, Yeni Zelanda, Panama, Paraguay, Filipinler, Rusya, Güney Afrika, Güney Kore, İsviçre, Tayvan, Tayland, Uruguay, Ukrayna, Küba |
20% |
2 |
Soya veya soyadan elde edilen ürünler(örn; soya küspesi, soya sütü, soya filizi, soya macunu, soya lifi, soya çökeleği vb) |
ABD, Arjantin, Avustralya, Bolivya, Brezilya, Kanada, Şili, Çin, Kolombiya, Kosta Rika, AB Ülkeleri (28 Ülke), Endonezya, Japonya, Malezya, Meksika, Yeni Zelanda, Paraguay, Filipinler, Rusya, Güney Afrika, Güney Kore, İsviçre, Tayvan, Tayland, Uruguay, Ukrayna, Hindistan |
20% |
|
Soya unu, Soya lesitini, Soya Proteini |
Menşeine bakılmaksızın %100 analiz sıklığı uygulanır. |
- |
3 |
Kolza (kanola) veya kolzadan elde edilen ürünler (kolza küspesi, vb) |
ABD, Avustralya, Kanada, Şili, Çin, AB Ülkeleri (28 Ülke), Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, Filipinler, Güney Afrika, Güney Kore, Ukrayna, Rusya |
20% |
4 |
Pamuk ürünleri (pamuk küspesi, çiğit vb.) |
ABD, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Burkina Faso, Kanada, Çin, Kolombiya, Kosta Rika, AB Ülkeleri (28 Ülke), Hindistan, Japonya, Meksika, Myanmar, Yeni Zelanda, Pakistan, Paraguay, Filipinler, Güney Afrika, Güney Kore, Sudan |
20% |
5 |
Papaya ve ürünleri |
ABD, Kanada, Çin, Japonya, Tayland, Vietnam, Tayvan |
20% |
6 |
Çeltik/pirinç veya bunlardan elde edilen (pirinç unu, pirinç nişastası, pirinç kepeği, pirinç şehriyesi, pirinç çubuğu, pirinç makarnası, pirinç eriştesi, pirinç gevreği, pirinç yufkası, pirinç kağıdı, pirinç krakeri, vb.) |
ABD, Avustralya, Kanada, Çin, Kolombiya, İran, Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, Filipinler, Rusya, Güney Afrika, Pakistan, Hong Kong, Hindistan, AB Ülkeleri (28 ülke), Vietnam, Tayland, Tayvan, İsviçre |
10% |
7 |
Buğday ve Buğday Kepeği |
ABD, Avustralya, Kolombiya, Yeni Zelanda, |
0% |
8 |
Domates, domates salçası, domates sosu, kurutulmuş domates, domates tozu, domates suyu, ketçap, domates çorbası, domatesli makarna vb. |
ABD, Kanada, Çin, Meksika |
10% |
9 |
Şeker pancarı melası, melas şurubu, posası, lifi, vb. |
ABD, Avustralya, Kanada, Çin, Kolombiya, AB Ülkeleri (28 Ülke), Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, Filipinler, Rusya, Güney Kore |
10% |
10 |
Patates, patates cipsi, Patates nişastası, dondurulmuş patates, kurutulmuş patates, patates unu, patates flokanı, patates granülü, patates çerezi, patates kroket, patates tozu, patates topağı, |
ABD, Avustralya, Kanada, AB Ülkeleri (28 Ülke), Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, Rusya, Filipinler, Güney Kore |
10% |
Sıra No |
Ürün Adı |
Menşei Riskli Olan Ülkeler |
11 |
Fasulye (Phaseolus vulgaris) |
Brezilya
|
12 |
Patlıcan (Solanum melongena) |
Bangladeş |
13 |
Kabak (Squash-Cucurbita pepo) |
Kanada, ABD |
14 |
Tatlı Biber (Capsicum annuum) |
Çin |
15 |
Şeker Kamışı (Saccharum sp.) |
Endonezya |
16 |
Hindiba (Cichorium intybus) |
ABD |
17 |
Kavun |
ABD |
18 |
Erik |
ABD |
19 |
Yonca (medicago sativa) |
Avustralya, Kanada, Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, ABD, Filipinler, Singapur, Güney Kore
|
20 |
Keten (Linum usitatissumum L.) |
Kanada, Kolombiya, ABD |
21 |
Kavak (Populus sp.) |
Çin |
22 |
Petunya (Petunya hybrida) |
Çin |
23 |
Karanfil (Dianthus caryophyllus) |
Avustralya, Kolombiya, Japonya, Norveç, Malezya |
24 |
Gül (Rosa hybrida) |
Avustralya, Kolombiya, Japonya, ABD
|
25 |
Şalgam (Brassica rapa) |
Kanada |
26 |
Çim (Agrostis stolonifera) |
ABD |
27 |
Tütün (Nicotiana tabacum L.) |
ABD |
28 |
Elma (Malus x Domestica) |
ABD, Kanada |
29 |
Kabuklu Kırmızı Mercimek |
ABD, Kanada, Meksika, Çin, Hindistan (%10) |
30 |
Polen |
Menşeine bakılmaksızın % 50 analiz sıklığı uygulanır |
Yukarıda belirtilen tabloda; a) 1- 6 inci sıralarda bulunan ürünlerin gıda ve yem maddelerinde (katkı ve aromalar dahil) bileşen olarak bulunması durumunda Menşei Riskli Olan Ülkeler İçin analiz sıklığı %40, menşei diğer ülkeler için analiz sıklığı % 10 b) 8-10 uncu sıralarda bulunan ürünlerin gıda ve yem maddelerinde (katkı ve aromalar dahil) bileşen olarak bulunması durumunda Menşei Riskli Olan Ülkeler için analiz sıklığı %20, menşei diğer ülkeler için analiz sıklığı %5, c) 11-28 inci sıralarda bulunan ürünlerin gıda ve yem maddelerinde (katkı ve aromalar dahil) bileşen olarak bulunması durumunda Menşei Riskli Olan Ülkeler için analiz sıklığı %10 olarak uygulanacaktır. d) 1-29 uncu sırada bulunan ürünlerin üretim ve çoğaltım materyali olarak gelmesi durumunda %100 analiz sıklığı uygulanır. e) 30. sırada yer alan polenin gıda ve yem maddelerinde bileşen olarak bulunması durumunda menşeine bakılmaksızın % 10 analiz sıklığı uygulanır. Analiz sıklıkları her ülkeden yapılan ithalatlar için ayrı değerlendirilecektir. Aynı ülkeden farklı firmalar tarafından aynı ürünlerin ithal edilmesi durumunda ise firma ayrımı yapılmadan o ülkeden yapılan ürünle ilgili toplam ithalat miktarına göre analiz sıklığı uygulanacaktır.
|
Referanslar
Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi
Cartegena Biyogüvenlik Protokolü
Biyogüvenlik Kanunu
Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik
Biyogüvenlik Kurulu ve Komitelerin Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Resmi İnternet Sitesi
https://www.tarim.gov.tr/Konu/1437/GDO-Resmi-Kontrol
https://www.tarim.gov.tr/Sayfalar/Detay.aspx?OgeId=50&Liste=BasinAciklamalari
Biyogüvenlik Kurulu Kararları
Biyogüvenlik Mevzuatı Uygulama Talimatı
Uluslararası Sözleşmeler ve Türkiye’deki GDO Düzenlemeleri Işığında Biyogüvenlik Kurulu Kararları, Hatice Çıvgın