Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri

Sıradan bir bakım sırasında sıra dışı bir keşif

ABD’nin Minnesota eyaletine ait R/V Blue Heron adlı araştırma gemisi, 2023 yılında rutin bakımlar için Cleveland’daki tersaneye alındığında, kimsenin tahmin edemeyeceği bir keşfe sahne oldu. Gemi çalışanları, geminin dümen milinden sızan koyu renkli, yapışkan, zift benzeri bir maddeyle karşılaştı. İlk bakışta atık yağı andıran bu maddenin, aslında içinde bilinmeyen canlı organizmalar barındırdığı kısa sürede anlaşıldı. Geminin ait olduğu Minnesota Üniversitesi – Duluth kampüsünden mikrobiyolog Dr. Cody Sheik liderliğindeki ekip, bu maddenin numunelerini incelemek üzere laboratuvara götürdü. Burada yapılan genom analizleri sonucunda oldukça çarpıcı sonuçlara ulaşıldı.

Yeni bir yaşam formu: ShipGoo001

Numunelerden elde edilen DNA dizilimleri incelendiğinde, birden fazla türden mikroorganizmanın bulunduğu ortaya çıktı. Bunların bir kısmı daha önce bilinen bakterilere aitken, bir DNA örneği hiçbir bilinen sınıflandırmaya uymuyordu. Bilim insanları bu yepyeni mikroorganizmayı geçici olarak “ShipGoo001” olarak adlandırdı. Bu yeni tür, daha önce keşfedilmemiş bir bakteri filumu ya da arkea takımı olabilecek kadar genetik farklılıklar taşıyor. Bu durum, bilim dünyasında büyük heyecan yaratmış durumda; çünkü bu tür keşifler Dünya üzerindeki mikrobiyal çeşitliliğin hâlâ büyük ölçüde bilinmediğini gösteriyor.

Olağandışı bir ekosistem

Bu mikroorganizmaların yaşadığı ortam oldukça sıra dışı: Oksijensiz, nemli, karanlık ve petrol türevi kalıntılarla kaplı bir alan. Dümen mili boşluğu, ne tam anlamıyla suyla dolu ne de kuru bir yer. Bilim insanları, bu tür yapay ve izole bölgelerde yaşamın nasıl sürdüğünü anlayarak, ekstrem çevre koşullarına uyum sağlayabilen yaşam formları hakkında daha fazla bilgi edinebileceğimizi söylüyor. Bu durum, yalnızca dünyadaki yaşamın sınırlarını değil, aynı zamanda uzayda farklı gezegenlerde yaşam olasılıklarını değerlendirmemizde de kritik bir rol oynayabilir. Örneğin, Mars ya da Jüpiter’in uyduları gibi yerlerdeki yer altı alanlarda benzer ekstrem mikro yaşam formları bulunabilir.

Potansiyel biyoteknolojik uygulamalar

Araştırmacılar, ShipGoo001 ve arkadaşlarının yalnızca ilginç değil, potansiyel olarak faydalı da olabileceğine dikkat çekiyor. Bazı tespit edilen mikroorganizmaların metan üretme yeteneğine sahip olduğu keşfedildi. Bu, biyoyakıt üretimi açısından oldukça önemli bir potansiyel taşıyor. Ayrıca, bu organizmaların toksik ortamlarda hayatta kalabilme yetileri, biyoremediasyon yani çevresel temizlik uygulamalarında (örneğin petrol sızıntısı temizliği) kullanılıp kullanılamayacağı konusunda yeni araştırmaları tetikleyebilir.

Bilimsel merakın gücü

Dr. Cody Sheik bu keşfi şöyle özetliyor:

“Eğlenceli bilim diyebiliriz. Bazen beklemediğiniz yerlerde karşınıza yepyeni bir dünya çıkabiliyor. Bu tür bulgular, bizlere doğal olmayan – insan yapımı – ortamlarda bile keşfedilmemiş bir yaşam olduğunu hatırlatıyor.”

Gelecek adımlar

ShipGoo001 ile ilgili çalışmalar henüz tamamlanmadı. Araştırma ekibi, keşfettikleri DNA dizilerini bilim dünyasıyla paylaşmak için açık erişimli veri tabanlarına yükleyecek. Ayrıca, keşfi detaylandıran hakemli bir bilimsel makale de yayımlanmak üzere hazırlanıyor.

Bilim insanları, bu keşfin başka gemi yapılarında, boru hatlarında, denizaltılarda ve diğer insan yapımı su altı sistemlerinde benzer yaşam formları bulmak için yeni araştırmalara kapı aralayacağını düşünüyor.